6 Şubat depremlerinin birinci ayı: Toplam can kaybı ve eleştiriler

6 Şubat'ta meydana gelen depremlerin üzerinden bir ay geçti. Bölgede enkaz kaldırma çalışmaları aralıksız sürerken, çadır gibi temel ihtiyaçlar henüz tam olarak giderilmiş değil.

Türkiye, 6 Şubat'ta deprem gerçeğiyle bir kez daha yüzleşti. İlk deprem saat 04:17'de Kahramanmaraş'ı vurdu. Merkez üssü Pazarcık ilçesi olarak belirlenen sarsıntının büyüklüğünün 7,7, odak derinliğinin ise 8,6 kilometre olduğu açıklandı. 

17 Ağustos 1999 depreminden sonra Türkiye'de meydana gelen en büyük deprem, sadece Kahramanmaraş'ta değil Suriye de dahil fay hattı boyunca en az 10 ilde yıkıma yol açtı. O illerden Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Hatay büyük hasar aldı. 

Sarsıntı ve yıkımın büyüklüğü nedeniyle hükümet, deprem bölgesi için uluslararası yardımı da içeren dördüncü seviye alarm ilan etti.

Depremin merkez üssü, Gaziantep'e 28 , Kahramanmaraş'a 55, Osmaniye'ye 74, Hatay'a 132 Kilis'e 50, Adıyaman'a 121, Malatya'ya ise 171 kilometre uzaklıkta bulunuyordu.

Depremzedeler korku ve panik içerisindeyken ilk sarsıntıdan 9 saat sonra bölgede bu kez 7,5 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi. İlk depremde hasar alan onlarca bina da ikinci sarsıntıyla çöktü.  

Can kaybı ne kadar?

5 Mart pazar itibarıyla depremlerde 45 bin 968 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada hayatını kaybedenlerin 4 bin 267'sinin Suriyeli olduğu belirtildi. 

6,7 büyüklüğünde artçı

Sismologlar, sarsıntıyı son yıllarda meydana gelen en ölümcül depremlerden biri olarak tanımlarken, fay hattında da 100 kilometreden fazla yırtılmanın oluşmuş olabileceği yorumları yapıldı.

Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde meydana gelen sarsıntıdan sadece on bir dakika sonra bölge 6,7 büyüklüğünde bir artçı şokla sarsıldı. Afad, bölgede 2 bin 400'ün üzerinde artçının yaşandığını aktardı. 

Saatler sonra ise 7.5 büyüklüğünde ikinci bir deprem meydana geldi.

İkinci büyük yıkım

Birinci depremden 9 saat sonra gelen 7,5 büyüklüğündeki ikinci büyük deprem ise birinci depremin yaklaşık 100 kilometre kuzeyindeki Doğu Anadolu Fay Hattı'ndan ayrılan bir kol olan Çardak Fayı'nın kırılması ile meydana geldi. Kahramanmaraş kent merkezinin kuzeyinde kalan kesim ciddi şekilde etkilendi. Birinci depremde önemli miktarda sarsıntıya maruz kalan binaların büyük bir çoğunluğu da ikinci depremle yıkıldı. 

Birbirinden yaklaşık 100 kilometre uzaklıkta meydana gelen bu iki büyük deprem nedeniyle deprem etki alanı genişleyerek, birçok binanın iki kez çok kuvvetli bir şekilde sarsılmasıyla yıkılan ve hasara uğrayan bina sayısının, can kaybı ve yaralı sayısının artmasına yol açtı.

Ayrıca, Kahramanmaraş depremlerinin öncekilerden aynı bölgenin çok yakın zaman aralığı içinde iki büyük (7,7 ve 7,6) ve iki orta büyüklükte (6,7 ve 6,0) depremlerle sarsılmış olmasıydı.

OHAL ilan edildi

8 Şubat 2023 Çarşamba günü 90 gün süreyle bölgede olağanüstü hal ilan edildi. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilen ve Resmi Gazete'de yayımlanan; depremden etkilenen 10 ili kapsayan olağanüstü hal (OHAL) kararıyla ilgili Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Buna göre, Anayasa'nın 119. maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu'nun 3'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre Kahramanmaraş, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa OHAL bölgesi sayıldı. 

Geciken yardımlar sonrası Erdoğan 'helallik' istedi

Depremin ilk günlerinde kurtarma ekiplerinin yetersiz olduğuna yönelik yoğun eleştiriler yapıldı. Ayrıca AFAD'ın yurt dışından gelen kurtarma ekiplerini de koordine edemediği öne sürüldü. Askerin yeteri derecede saha çıkarılmadığı bu nedenle de yağma olaylarının yaşandığı kaydedildi. 

Deprem sonrası hükümete yönelik eleştiriler artarken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Adıyaman'da 'helallik' istedi. Erdoğan, "Maalesef ilk birkaç gün Adıyaman'da arzu ettiğimiz etkinlikte çalışma yürütemedik. Sizden helallik istiyoruz" dedi.   

Kızılay çadır satışı

Ahbap Derneği'nin depremzedeleri barınma ihtiyaçlarını karşılamak için Kızılay'dan çadır satın aldığının ortaya çıkması kurumun ağır şekilde eleştirilmesine neden oldu. 

Kızılay Genel Başkanı Kerem Kınık eleştirilere cevap olarak yapılan işlemin yasal olduğunu savundu. Ancak daha sonra geri adam atarak 'yöneticilerin kendi inisiyatifleri ile satış' yaptığını öne sürdü. 

İki binden fazla çadırın depremzedelere göndermek yerine başka bir yardım kuruluşuna satan Kızılay siyasiler tarafından hedefe kondu. 

Deprem seçim tarihini değiştirmedi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, depremden önce seçimin 14 Mayıs'ta yapılacağını açıklamıştı. Deprem bölgesindeki büyük can kaybı ve milyonlarca kişinin şehir değiştirmesi nedeniyle seçimin ertelenebileceği öne sürüldü. 

Ancak 1 Mart'ta açıklama yapan Erdoğan, "Bu millet 14 Mayıs’ta gereğini yapacaktır" diyerek sandık için tarih değiştirmedi.

Yabancı ülkelerden destek

Türkiye'nin, deprem bölgesi için uluslararası yardımı da içeren dördüncü seviye alarm ilan etmesinin ardından dünyanın dört bir yanından bölgeye yabancı arama kurtarma ekipleri akın etti.

Kaynak: Euronews